قانون اساسنامه بنياد شهيد انقلاب اسلامي
فصل اول – كليات
ماده 1 – بنياد شهيد انقلاب اسلامي – كه از اين پس دراين اساسنامه به اختصار “بنياد” ناميده مي‌شود – نهادي
است انقلابي كه در اجراي فرمان‌رهبر كبير و بنيانگذار جمهوري اسلامي ايران حضرت امام خميني رضوان‌ا…
تعالي‌عليه در تاريخ 1358.12.22 تأسيس شده و داراي شخصيت حقوقي‌و استقلال مالي و اداري است و امور
آن طبق مقررات و قوانين مربوط به نهادهاي عمومي غير دولتي و در چهارچوب اين اساسنامه و
آئين‌نامه‌هاي‌مربوطه زير نظر رئيس جمهور و نظارت عاليه مقام معظم رهبري اداره مي‌شود.
ماده 2 – مدت فعاليت بنياد از تاريخ تأسيس نامحدود است. انحلال يا خاتمه آن با نظر مقام معظم رهبري
مي‌باشد.
فصل دوم – اهداف و وظايف
ماده 3 – اهداف بنياد عبارتند از:
1 – احياء، حفظ و ترويج فرهنگ شهادت در جامعه
2 – زنده نگهداشتن ياد و نام شهيدان انقلاب اسلامي و حفظ آثار آنها
3 – تجليل، تكريم ، صيانت و حمايت از خانواده‌هاي معظم شاهد
4 – تلاش براي استفاده از امكانات عمومي جامعه و نظام و نيز بهره‌گيري از سرمايه و دارايي بنياد براي رشد و
اعتلاي مادي و معنوي خانواده‌هاي‌معظم شاهد
ماده 4 – منظور از شهيد در اين قانون ، كسي است كه جان خود را در راه انقلاب اسلامي و حفظ دستاوردهاي آن
و يا دفاع از كيان جمهوري اسلامي‌ايران در مقابل تهديدات و تجاوزات دشمن و عوامل ضد انقلاب و اشرار نثار
نموده و يا مي‌نمايد.
ضوابط تعيين مصاديق عملي شهيد و خانواده‌هاي شاهد بموجب آيين‌نامه‌اي خواهد بود كه توسط بنياد و
ستادكل نيروهاي مسلح و وزارت اطلاعات‌تهيه و به تصويب هيأت وزيران مي‌رسد.
تبصره – كليه كساني كه تا تاريخ تصويب اين قانون توسط بنياد، شهيد شناخته شده‌اند همچنان شهيد محسوب
خواهند شد.
ماده 5 – اهم وظايف بنياد علاوه بر اجرا و پيگيري دستورات و فرمانهاي حضرت امام خميني رضوان‌الله تعالي
عليه در رابطه با خانواده‌هاي معظم‌شاهد، از جمله فرمان ده ماده‌اي مورخ 1358.12.22 عبارتند از:
الف – در قبال شهادت:
برنامه‌ريزي و تلاش به منظور تبيين مفهوم و فلسفه جهاد و شهادت و ايثار، احيا، حفظ و ترويج فرهنگ و روحيه
شهادت طلبي در جامعه به عنوان‌والاترين ارزش الهي از طريق:
1- بسيج كليه امكانات نظام و جامعه اسلامي به ويژه نهادهاي فرهنگي، اجتماعي، هنري، آموزشي و وسايل
ارتباط جمعي
2- شناسايي و تقويت و ترويج عوامل و موجبات رشد و توسعه فرهنگ شهادت‌طلبي
3- بررسي و شناسايي عوامل بازدارنده و مخرب فرهنگ شهادت و ايثارگري و تلاش در امحاء و رفع آنها
ب – در قبال شهيد:
برنامه‌ريزي و تلاش براي تجليل و تكريم از مقام والاي شهدا و بزرگداشت و زنده نگهداشتن ياد و خاطره آنان از
طريق:
1- برگزاري مراسم يادبود با الهام از مكتب عاشوراي حسيني و بااستفاده از مناسبتهاي ملي و مذهبي.
2- حفظ قداست و منزلت گلزار شهدا و محور قراردادن اين مراكز در برگزاري مراسم رسمي و مردمي و پيگيري
مرمت و ارايه خدمات شايسته به‌مراكز مذكور توسط شهرداريها و ساير نهادهاي ذيربط براساس ضوابطي كه بنياد
اعلام مي‌كند.
3- پيگيري نامگذاري معابر، ميادين، مراكز فرهنگي، اجتماعي و ساير اماكن عمومي و ملي به‌نام مبارك شهدا
و نصب يادمانها از طريق‌دستگاههاي ذيربط.
4- جمع‌آوري و حفظ و نگهداري و معرفي آثار فرهنگي، ادبي، هنري، وصايا و ديگر آثار شهدا.
5- تشويق و ترغيب و حمايت از جامعه فرهنگي، آموزشي، هنري و انديشمندان، ادبا و نويسندگان در ثبت،
تبيين و معرفي ويژگيها، سيره معنوي‌و فضايل اسوه‌هاي شهادت و ايثار.
ج – در قبال خانواده‌هاي شاهد:
برنامه‌ريزي و تلاش براي صيانت و رشد و اعتلاي مادي و معنوي خانواده‌هاي شاهد در زمينه‌هاي:
1- امور فرهنگي – آموزشي
– پيگيري و نظارت امور فرهنگي، تربيتي و آموزشي فرزندان شاهد و زمينه‌سازي رشد و تعالي فكري، روحي،
اخلاقي و تحصيلي آنها از طريق:
– تهذيب و كسب معنويت اسلامي و ارتقاي معرفت ديني و بهره‌وركردن استعدادهاي الهي آنان.
– نظارت درجهت ايجاد تسهيلات لازم براي ارتقاي علمي، تحقيقي، آموزشي و مهارتهاي فكري و تخصصي و
پرورش جسمي فرزندان شاهد در تمام‌مراحل و مقاطع تحصيلي به بهترين وجه با همكاري مراجع ذيربط.
– تقويت روحيه خدمت به “اسلام ناب محمدي” در خانواده‌هاي معظم شاهد.
– ارائه خدمات فرهنگي و آموزشي به والدين و همسران شاهد با همكاري مراجع ذيربط.
2- امور معيشتي و رفاهي
تلاش در جهت خود اتكايي اقتصادي و تأمين اجتماعي و رفاهي خانواده‌هاي شاهد از قبيل:
– فراهم‌سازي تسهيلات و ارايه حمايتهاي لازم و آموزشهاي تخصصي، فني و حرفه‌اي و نيز جلب مشاركت كليه
سازمانها و دستگاههاي ذيربط جهت‌ايجاد اشتغال مفيد براي خانواده‌هاي شاهد.
– تأمين و پرداخت حقوق، مستمري و مزاياي خانواده‌هاي شاهد مشمول و داراي شرايط در چهارچوب قوانين،
مقررات و ضوابط مربوط.
– تأمين مسكن همسر و فرزندان تحت پوشش فاقد مسكن و يا داراي مسكن نامناسب با كمك خانواده شاهد و
مراجع ذيربط.
– تأمين خدمات درماني همسر، فرزندان و والدين شاهد تحت پوشش با همكاري دستگاههاي ذيربط.
– ارايه خدمات و تسهيلات در زمينه ازدواج فرزندان و همسران شاهد.
– پيگيري و انجام اقدامات ممكن درجهت ارايه خدمات و تسهيلات و مساعدتهاي لازم به والدين معظم
شاهد.
3- امور حقوقي و قضايي
تلاش درجهت حل و فصل امور حقوقي و قضايي خانواده‌هاي شاهد با همكاري مراجع ذيربط از طريق:
– پيشنهاد و همكاري با مراجع قضايي در تعيين، نصب و عزل قيم و امين و مراقبت بر اعمال آنها، همچنين
مراقبت بر اعمال اوليا، اوصيا، قيمها و‌حضانت‌كنندگان از صغار شاهد و رسيدگي به اختلافها در امر حضانت
فرزندان و ارايه راه حل به محاكم.
– مساعدت و همكاري با مراجع ذيربط درجهت تبديل و تغيير در اموال و دارايي صغار شاهد در راستاي مصالح و
غبطه آنان برحسب موازين شرعي و‌درصورت لزوم پيگيري به منظور حل و فصل اختلافات مربوط تا صدور حكم
قطعي.
– درخواست تنفيذ وصيتنامه عادي شهدا ازمحاكم ذيصلاح و پيگيري امور مربوط به انحصار وراثت و مراقبت بر
احصار و تحريم ماترك شاهد و تقويم‌و نگهداري حساب اموال صغار و محجورين و معاضدت حقوقي و قضايي
خانواده‌هاي شاهد درصورت ضرورت.
– شركت كارشناسان حقوقي بنياد در محاكم ذيصلاح به منظور وكالت خانواده‌هاي محترم شاهد در دعاوي
مربوطه بنا به درخواست آنان.
4- امور اقتصادي
– اداره و بهره‌برداري مطلوب از اموال و داراييهاي تحت پوشش بنياد.
– بكارگيري مطلوب پس‌اندازها، اموال و داراييهاي فرزندان شاهد – كه دراختيار بنياد است – براي تأمين آينده
اقتصادي آنها و جلوگيري از كاهش ارزش‌داراييها.
تبصره – ضوابط تنظيم و صدور احكام كارگزيني و تشخيص افراد تحت تكفل شاهد بموجب آيين‌نامه‌اي خواهد بود
كه توسط بنياد و سازمان امور‌اداري و استخدامي تهيه و به‌تصويب هيأت وزيران خواهد رسيد.
فصل سوم – اموال، داراييها و منابع مالي
ماده 6 – اموال و داراييهاي بنياد عبارت است از:
1- كليه اموال منقول و غيرمنقول، سهام، اوراق بهادار، وجوه نقد و ديگر داراييهايي كه به حكم محاكم به تملك
بنياد درآمده يا در مي‌آيد.
2- كليه اموال، داراييهايي كه از طرف دولت دراختيار بنياد قرار مي‌گيرد.
3- اموال و داراييهايي كه از طرف اشخاص حقيقي و حقوقي به بنياد اهدا مي‌شود.
ماده 7 – منابع مالي بنياد عبارتند از:
1- كمكهاي مقام معظم رهبري.
2- كمكها و اعتبارات مصوب در بودجه عمومي كشور.
3- درآمدهاي حاصل از فعاليتهاي اقتصادي بنياد.
4- هدايا و كمكهاي اشخاص حقيقي و حقوقي.
فصل چهارم – اركان
ماده 8 – اركان بنياد عبارتند از:
1- هيأت امنا
2- نماينده ولي‌فقيه در بنياد (درصورت معرفي معظم‌له)
3- رئيس بنياد
ماده 9 – هيأت امناي بنياد مركب از هفت نفر به‌شرح زير است:
– رييس جمهور به عنوان رييس هيأت امنا
– نماينده ولي‌فقيه در بنياد (درصورت تعيين)
– رييس بنياد
– يك نفر از وزراء فرهنگي به انتخاب رئيس جمهور
– رييس سازمان برنامه و بودجه.
– دو نفر از شخصيتها و افراد بصير در امور فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي ازميان خانواده شهدا به پيشنهاد بنياد و
تاييد رئيس جمهور
تبصره – رييس بنياد دبير هيأت امنا خواهد بود.
ماده 10 – وظايف و اختيارات هيأت امنا به شرح زير است:
1- پيگيري اوامر و رهنمودهاي ابلاغي مقام معظم رهبري
2- تصويب خط مشي‌ها و سياستهاي كلي
3- تصويب برنامه و بودجه سالانه
4- تصويب صورت حساب عملكرد سالانه
5- ارايه گزارش عملكرد سالانه بنياد به مقام معظم رهبري و كسب رهنمودهاي لازم
6- تصويب ساير موضوعاتي كه توسط رئيس بنياد براي تحقق اهداف بنياد ارايه مي‌شود
ماده 11 – اهم وظايف نماينده ولي فقيه درصورت تعيين به شرح زير مي‌باشد:
1 – پيشنهاد سياستهاي لازم براي حفظ و ترويج فرهنگ شهادت‌طلبي و ايثار در جامعه، جهت تصويب به هيأت
امناء.
2 – برنامه‌ريزي امور فرهنگي خانواده‌هاي شاهد و حفظ و تعميق و ترويج فرهنگ شهادت و ايثار در جامعه و
نظارت بر اجراي آن.
3 – تطبيق دستورالعملها و آيين‌نامه‌هاي داخلي با موازين شرعي و رهنمودهاي ابلاغي مقام معظم
رهبري.
4 – اعمال اختيارات شرعي تفويض شده از سوي مقام معظم رهبري.
5 – سياستگزاري نحوه اداره و اتخاذ تصميم در رابطه با نحوه اداره و مصرف درآمدهاي حاصله از فروش آن قسمت
از اموال و املاك بنياد و فعاليتهاي‌اقتصادي سازمانهاي وابسته كه شرعا تصرف در آنها با اذن ولي فقيه مي‌باشد
براساس رهنمودهاي مقام معظم رهبري مدظله در جهت تحقق اهداف‌عاليه بنياد.
6 – ارايه برنامه‌هاي عقيدتي – سياسي جهت رشد و ارتقاء خصوصيات فكري و اخلاقي خدمتگزاران خانواده‌هاي
شاهد و ارتقاء جو معنوي بنياد.
7 – نظارت بر حسن جريان امور بنياد.
ماده 12 – رئيس بنياد بالاترين مقام اجرايي بنياد است كه به پيشنهاد رئيس‌جمهور و تاييد مقام معظم رهبري با
حكم رئيس‌جمهور به‌مدت چهار‌سال منصوب و مسووليت اداره امور بنياد و اجراي برنامه‌ها را برعهده خواهد
داشت و اهم وظايف او به شرح زير است:
1- تهيه، تدوين و پيشنهاد خط مشي‌ها و سياستهاي اجرايي، برنامه و بودجه سالانه، صورتهاي مالي و گزارش
عملكرد سالانه بنياد به هيأت امنا براي‌اقدام لازم.
2- تنظيم و تدوين آيين‌نامه‌هاي لازم و همچنين پيشنهاد اصلاح تشكيلات جهت تصويب به مراجع ذيربط.
3- نمايندگي بنياد در كليه امور حقوقي و نزد كليه مراجع اعم از قضايي، اداري و قانونگذاري و طرح و اقامه
دعاوي و دفاع و جوابگويي به هرگونه‌دعاوي حقوقي، جزايي و اداري به طرفيت از بنياد و انجام ساير فعاليتهاي
لازم براي استيفاي حقوق بنياد با حق تعيين وكيل يا نماينده و تفويض‌اختيارات لازم به‌آنان براي انجام امور
محول.
4- انجام كليه امور مالي، اداري، فرهنگي و اجتماعي، ازجمله عزل و نصب مديران و صدور دستورالعملها و
بخشنامه‌هاي لازم همچنين گشايش انواع‌حسابهاي بانكي، انجام هر نوع معامله و هرگونه ارتباط با مؤسسات و
سازمانهاي دولتي، غيردولتي و اشخاص حقيقي يا حقوقي و ايجاد واحدهاي‌جديد يا انحلال و تجزيه يا ادغام
واحدهاي تابع بنياد كه ضروري تشخيص داده شده است با رعايت قوانين و مقررات مربوط.
فصل پنجم – امور مالي و اداري
ماده 13 – بودجه تفصيلي بنياد هر سال براساس اعتبارات و كمكهاي مصوب از محل بودجه كل كشور و ساير
منابع يادشده در ماده (7) اين‌اساسنامه تنظيم و پس از تصويب هيأت امنا به‌مورد اجرا گذارده مي‌شود.
تبصره – اعتبارات مربوط به بودجه عمومي هرسال در قالب طرح و برنامه و به‌صورت كمك در بودجه كل كشور
منظور مي‌شود.
ماده 14 – امور مالي و معاملاتي بنياد تابع آيين‌نامه خاصي است كه ظرف (3) ماه از تاريخ تصويب اين اساسنامه
توسط رئيس بنياد تهيه و‌به‌تصويب هيأت وزيران خواهد رسيد.
ماده 15 – مقررات اداري و استخدامي بنياد ظرف (3) ماه پس از تصويب اين اساسنامه در چهارچوب قانون نظام
هماهنگ پرداخت بنا به پيشنهاد‌مشترك بنياد و سازمان امور اداري و استخدامي كشور به‌تصويب هيأت وزيران
مي‌رسد.
ماده 16 – كليه قوانين و مقررات مغاير با اين اساسنامه لغو مي‌گردد.
تاريخ تصويب 1377.2.27
تاريخ تاييد شوراي نگهبان 1377.3.6