هيأت وزيران در جلسه مورخ 19/ 2/ 1378 بنا به پيشنهاد كميسيون فرهنگي هيأت دولت و به استناد تبصره (10) قانون ممنوعيت بكارگيري اسامي، عناوين و اصطلاحات بيگانه – مصوب 1375 – آيين نامه اجرايي قانون مذكور را به شرح زير تصويب نمود:

آيين نامه اجرايي قانون ممنوعيت بكارگيري اسامي ، عناوين و اصطلاحات بيگانه
مصوب 1378,02,19با اصلاحات و الحاقات بعدي

ماده 1 – تعاريف اصطلاحات و واژه هاي استفاده شده در اين آيين نامه به شرح زير مي باشد:
الف – قانون: قانون ممنوعيت بكارگيري اسامي، عناوين و اصطلاحات بيگانه مصوب 1375.
ب – فرهنگستان: فرهنگستان زبان و ادب فارسي.
ج – اسم خاص: اسمي است كه براي ناميدن شخص معين يا جاي معين يا چيز معين بكار مي رود.
د – روزنامه و ساير مطبوعات: نشريه هاي نوشتاري يا به صورتهاي ديگر كه به طور مستقيم با نام ثابت و تاريخ و شماره رديف، در زمينه هاي گوناگون بر اساس قانون مطبوعات مصوب 22 /12 /1364 مجاز به انتشار مي باشند.

هـ – گزارشها و مكاتبات: گزارشها و نامه هاي رسمي كه با امضاي مسؤولان دستگاههاي مندرج در قانون ارسال مي شوند.
و – سخنراني و مصاحبه رسمي: سخنراني و مصاحبه روساي قواي سه گانه، وزيران، معاونان رييس جمهور، روساي ديوان عالي كشور و ديوان عدالت اداري، دادستان كل كشور، نمايندگان مجلس شوراي اسلامي، فرماندهان ستادهاي مشترك سپاه پاسداران و ارتش و فرماندهان نيروهاي پنجگانه سپاه پاسداران و نيروهاي سه گانه ارتش و فرمانده نيروي انتظامي، معاونان وزيران، رؤساي دانشگاهها و مؤسسه هاي آموزش عالي، رؤسا، معاونان و مديران كل سازمانهاي دولتي وافراد همتراز آنان.

ماده 2 – دستگاههاي قانونگذاري، اجرايي و قضايي كشور و سازمانهاي وابسته به آنها و شركتهاي زير پوشش، وابسته يا تابعه و شركت هاي دولتي، ملي شده يا مصادره شده يا داراي مديريت دولتي كه به نحوي زير پوشش يكي ازوزارتخانه ها يا سازمانهاي دولتي اداره مي شوند و يا به نحوي از انحاء از بودجه عمومي كل كشور استفاده مي كنند يا قسمتي از بودجه آنان را دولت تأمين مي كند و مؤسسه ها و شركتهايي كه شمول مقررات بر آنها مستلزم ذكرنام است مانند سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، شركت ملي نفت ايران، سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران، سازمان صنايع ملي ايران، شركت مخابرات ايران، شركت هواپيمايي جمهوري اسلامي ايران و همچنين شهرداريها و مؤسسه ها و نهادهاي عمومي موضوع تبصره ذيل ماده (5) قانون محاسبات عمومي، مشمول قانون و اين آيين نامه مي باشند.

ماده 3 – مقامات مذكور در ماده (1) و دستگاههاي موضوع ماده (2) اين آيين نامه موظفند الفاظ و واژه هاي بيگانه را در گزارش نويسي، نامه نگاري، سخنراني و مصاحبه هاي رسمي بكار نبرند.

ماده 4 – آن دسته از كلمات عربي و همچنين بعضي از واژه هاي متعلق به ساير زبانها كه از ديرباز در زبان فارسي رواج يافته و هم اكنون جزيي از زبان فارسي محسوب مي شود يا واژه ها و اصطلاحات عربي برگرفته از متون و معارف و فرهنگ اسلامي كه با بافت زبان فارسي معيار هم خواني و تناسب داشته باشد، واژه بيگانه تلقي نمي شود.

ماده 5 – مكاتبات و آگهي هايي كه دستگاههاي موضوع ماده (2) براي مخاطبان غير ايراني تهيه مي كنند از شمول اين آيين نامه خارج است.

ماده 6 (اصلاحي 14ˏ11ˏ1394)- افرادي كه علاوه بر زبان فارسي به يكي از زبانهاي خاص اقليتهاي ديني شناخته شده در قانون اساسي يا گويش هاي محلي و قومي رايج در بعضي مناطق ايران سخن مي گويند، مجازند از اسامي خاص متعلق به آن زبان يا گويش در نامگذاري خدمات، محصولات و مؤسسه ها و اماكن مربوط با درج معنا و خاستگاه به خود در همان مناطق استفاده كنند.

ماده 7 (اصلاحي 14ˏ11ˏ1394)- تبديل نامهاي خاص خدمات يا محصولات ساخت كشورهاي ديگر به زبان فارسي الزامي نيست و تغيير اسامي مؤسسه هايي كه اين نوع محصولات را عرضه مي كنند ضرورت ندارد.

‏تبصره (الحاقي 20ˏ10ˏ1388)– مؤسساتي كه در ساير كشورها محصولاتي با نام تجاري خاص توليد مي نمايند، در صورت سرمايه گذاري در ايران، مي توانند در ثبت شركت سرمايه پذير و عرضه محصولات توليد شده در ايران، با رعايت ساير قوانين و مقررات مربوط، از نام شركت خارجي سرمايه گذار و نام تجاري خاص محصولات ياد شده استفاده نمايند و تفاوت و محدوديتي براي تبليغات اينگونه محصولات، با موارد مشابه داخلي نخواهد بود.

ماده 8 – كالاهاي صادراتي، مشروط بر اينكه در داخل كشور توزيع نشود، از شمول قانون و اين آيين نامه خارج است.

ماده 9 – عبارتهاي شامل الفاظ بيگانه كه در نوشته ها يا سخنان موضوع قانون و اين آيين نامه به لحاظ رعايت امانت در نقل قول يا بيان خصوصيات و مقتضيات تاريخي و اجتماعي و آموزشي ذكر آنها ضرورت دارد از شمول قانون واين آيين نامه مستثني هستند.

ماده 10 (اصلاحي 14ˏ11ˏ1394)- فرهنگستان موظف است با همكاري دستگاه هاي مشمول اين آيين نامه به منظور زمينه سازي براي اجراي قانون و اين آيين نامه تا سه سال واژه هاي بيگانه اي را كه در دستگاه هاي يادشده به كار مي رود به معادل فارسي تبديل كند.

ماده 11 – صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران موظف است با ايجاد واحد مناسب در تشكيلات فعلي خود ضمن زمينه سازي براي اجراي قانون و اين آيين نامه با جديت از بكارگيري واژه هاي نامأنوس بيگانه خودداري كند و ضوابط دستور زبان فارسي معيار را در كليه برنامه هاي خود رعايت نمايد، صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران ملزم است واژه هاي مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسي را پس از ابلاغ در تمامي موارد بكار برد.

ماده 12 – دستگاههاي ياد شده در ماده (2) اين آيين نامه كه به كارگاهها، كارخانه ها، اماكن توليدي و تجاري و خدماتي پروانه تأسيس و پروانه كسب يا بهره برداري يا اجازه توليد و ادامه فعاليت مي دهند موظفند پيش از صدور پروانه و اجازه توليد و ادامه فعاليت به متقاضيان ابلاغ كنند تا نسبت به تغيير نام مؤسسه يا محصولات خود و گزينش نام فارسي اقدام كنند.

تبصره (اصلاحي 14ˏ11ˏ1394)– به منظور رعايت حقوق مكتسبه و حمايت از توليدكنندگان داخلي و صادركنندگان، ادامه فعاليت واحدها، ارايه خدمات و توليد كالاهايي كه قبلاً با نام غير فارسي، پروانه يا مجوز گرفته اند منوط به موافقت شوراي موضوع ماده (17) اين آيين نامه است.

‌ماده 13 (اصلاحي 07ˏ02ˏ1379)ـ كليه روزنامه ها و نشريه هاي فارسي زبان موظفند مفاد قانون را در كليه مطالب خود از جمله آگهي ها رعايت كنند. بديهي ‌است در مورد آگهي‌ هاي خارجي مانند مناقصه هاي بين‌ المللي كه بايد به زبان خارجي چاپ و منتشر شوند ، طبق مقررات مربوط اقدام خواهند كرد.

ماده 14 – استفاده از تابلو يا نوشته ها و نشانه هايي كه منحصراً به خط غيرفارسي تنظيم شده باشد به استثناي نشانه هاي بين المللي ممنوع است. نيروي انتظامي موظف است از نصب و ادامه استفاده از آنها جلوگيري كند.

تبصره(اصلاحي 23ˏ10ˏ1386)- در مواردي كه كاربرد خط غيرفارسي به تشخيص وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي ضرورت داشته باشد، تا يك سوم اندازه خط فارسي بلامانع است.

ماده 15 – چنانچه بر سر فارسي بودن يك نام ميان صاحب مؤسسه و دستگاههاي مجري اختلاف نظر پديد آيد، مرجع تشخيص، فرهنگستان خواهد بود كه به درخواست دستگاههاي مجري نظر خود را اعلام خواهد كرد.

تبصره – فرهنگستان موظف است ظرف سه ماه از تاريخ وصول استعلام، نظر خود را اعلام نمايد در هر حال تا زماني كه فرهنگستان اعلام نظر نكرده است مجازاتهاي موضوع تبصره (8) قانون اعمال نخواهد شد.

ماده 16 (اصلاحي 23ˏ10ˏ1386)- وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در صورت اطلاع يا مشاهده تخلف از مفاد مواد (12) و (14) اين آيين نامه، طي اخطاريه به متخلف ضمن بيان مورد يا موارد تخلف، 15 روز مهلت تعيين مي كند تا رفع تخلف صورت گيرد چنانچه پس از پايان مدت مذكور، تخلف رفع نشده باشد مراتب را به حوزه انتظامي محل اعلام مي نمايد تا نسبت به تعويض نشانه ها و تغيير اسامي، عناوين و يا نوشتار اقدام لازم بعمل آيد. در صورت تكرار تخلف مراتب از طريق مراجع قضايي براي اعمال مجازاتهاي بند (ج) و (د) تبصره (8) قانون منعكس خواهد شد.

ماده 17 (اصلاحي 14ˏ11ˏ1394)- به منظور هماهنگي بين دستگاه هاي اجرايي ذي ربط در انجام تكاليف مشخص شده در قانون و اين آيين نامه و رفع مشكلات اجرايي، شوراي هماهنگي پاسداشت زبان فارسي به رياست وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي و نمايندگان تام الاختيار وزراي كشور، بهداشت، درمان و آموزش پزشكي، آموزش و پرورش، علوم، تحقيقات و فناوري، صنعت، معدن و تجارت، امور اقتصادي و دارايي و رؤساي سازمان هاي ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري، ثبت اسناد و املاك كشور و صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران و فرمانده نيروي انتظامي، شهردار تهران و رييس فرهنگستان تشكيل خواهد شد. تصميمات شورا حسب مورد براي اجرا يا تصميم گيري مراجع قانوني ذي ربط ارسال مي گردد.

تبصره (الحاقي 14ˏ11ˏ1394)- درصورت لزوم نمايندگان ساير دستگاه هاي ذي ربط با دعوت رييس شورا در جلسات حضور مي يابند.

ماده 18 – وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران و فرهنگستان زبان و ادب فارسي و ساير سازمانهاي ذي ربط موظفند به نحو مقتضي از طريق وسايل ارتباط جمعي زمينه هاي اجتماعي و فرهنگي اجراي قانون و اين آيين نامه را فراهم كنند.

معاون اول رييس جمهور – حسن حبيبي